Arapawaiti – te reo
I te taha tonu o te Karapu Poti o Otaihanga, 19 te Huarahi o Makora, Paraparaumu
He kāinga iti a Arapawaiti, arā, tekau mā rua whare nō te hapū o Rukao. I te pakanga o Kuititanga i 1839 ko ngā toa o Arapawaiti ngā mea tuatahi ki te whakawhiti i te awa ki te papare i te whakaekenga o Ngāti Raukawa. He poto noa te hīkoi mā te piriti waewae o Domain kātahi ka tae atu ki te papa pānui o Waimeha e kōrero ana mō tēnei wāhi pakanga.
Te Pirihimana, te Poutāpeta me te Ārai – ko ngā tari kāwanatanga tuatahi ēnei ki te rohe o Kapiti ¬i meatia kia tū ki konei mai i 1847 ki 1852. I mua o 1886, katoa te hunga haereere i haere mā te rori tahatai ki Whanganui, i whakawhiti i te awa o Waikanae i tēnei wāhi tonu. Ko Tom Wilson, he kaiwhaiwhai wēra o mua, nāna i hanga te Ferry Inn hei wāhi whakatā mō te hunga haereere, nāna hoki i tiaki te whitinga awa. Atu i 1866 i whakahaeretia tētehi ratonga hari tāngata tae atu ki te whakatūwheratanga o te rerewhenua i 1886.